Interview met Sieto de Leeuw

Vier vragen aan Sieto de Leeuw over het Platform Toekomst van Arbeid. 
• Waarom is het Platform Toekomst van Arbeid opgericht?
• Wat is zijn rol?
• Wat heeft het platform concreet opgeleverd?
• Wat wil het platform bereiken?

Wat is het Platform Toekomst van Arbeid?
Het Platform de Toekomst van Arbeid (het ‘platform’) is een samenwerking van partijen actief in werken, leren en verzekeren. Partijen streven naar verbeteringen op deze terreinen, niet in de laatste plaats door systemen te hervormen. Het is een platform om fundamenteel te kunnen nadenken over de toekomst van werken, leren en verzekeren, los van de waan en de belangen van vandaag. Niet als intellectuele oefening, maar met als ambitie de besluitvorming in Nederland op deze onderwerpen de noodzakelijke duw te geven. Klik hier voor meer informatie en voor wie er bij het platform is betrokken. [link naar https://www.toekomstvanarbeid.nl/]

In het vroege voorjaar van 2020 bel ik met mr. Sieto de Leeuw voor een interview over het Platform Toekomst van Arbeid. Hij stelt maar één strikte voorwaarde, dat we elkaar tutoyeren.

Waarom is het Platform Toekomst van Arbeid opgericht?
‘Het platform is gestart in de zomer van 2018. Ik vond met een aantal mensen dat de arbeidsmarkt in Nederland niet goed liep. We maakten ons zorgen om de tweedeling op arbeidsmarkt en om de effecten die dat op de samenleving heeft. We bedachten dat we twee dingen konden doen: in een krant een open brief plaatsen – maar wat heb je daar nou aan! Of we konden zelf de groep groter maken en een voorstel maken over hoe het beter kan op de arbeidsmarkt. We hebben bewust gekozen voor mensen met een publieke en private achtergrond en voor mensen die in het platform functioneren op persoonlijke titel, niet namens een organisatie. Toen we zo zaten te praten, ontdekten we dat het niet alleen om de arbeidsmarkt ging, maar om leren, werken en verzekeren. Als je door je oogharen kijkt naar de laatste decennia in Nederland, dan zie je dat er maar weinig systeemwijzigingen zijn geweest. Wel zijn er pleisters geplakt, best veel zelfs. En dat is niet goed, er moesten geen pleisters geplakt, de waarde van werk moet vergroot worden. We zullen met elkaar tot beleidsopties moeten komen die tot systeemveranderingen kunnen bijdragen.’

Wat is jouw rol in het platform?
‘Weet je, als je naar allerlei internationale top-lijstjes kijkt, dan valt op dat Nederland heel vaak in de top tien staat. Dat is fantastisch. Maar als je de discussie volgt over leren, werken en verzekeren, dan is er toch echt nog een wereld te winnen. Ik vind het belangrijk om nu, vanuit een jarenlange bijdrage aan de arbeidsmarkt, in breder verband, bij wijze van systeeminnovatie, aan de arbeidsmarkt te werken. Ik wil een beweging op gang helpen brengen om die veranderingen te bewerkstelligen. We hebben nu echt een heel mooi platform waar ik een goed gevoel van krijg.’

‘Waar ik nu warm van word? Van het uitdiepen van deze thema’s: ontwikkeling (kan iedereen zich verder ontwikkelen), meedoen (iedereen doet mee, niemand staat langs de kant), er moet goed werk zijn (werk moet een bijdrage leveren aan het persoonlijk welbevinden, maar moet ook een grote bijdrage leveren aan de samenleving), het moet voldoende inkomen opleveren en mensen moeten zekerheden hebben, een goed sociaal vangnet. Dat klinkt allemaal nog best hoog over. Ik haal nu juist mijn energie uit het bezig zijn op een concreter niveau. Want weet je, zo’n eerste ronde, dat is net als met Borstlap, daar kun je het haast niet mee oneens zijn. De scherpte komt pas wanneer je keuzes moet gaan maken. Dan weet je dat je het nooit iedereen naar de zin kunt maken. Maar met de richting kun je wel een grote menigte achter je kunt krijgen. Wie is er nu tegen gelijke kansen voor kinderen? Wie is er nu tegen dat jongeren zich met relevante kennis op de arbeidsmarkt kunnen begeven? En dat mensen zich als volwassene blijven ontwikkelen en blijven leren? Niemand!’
‘Zeker, de uitwerking wordt wel spannend, zeker voor de overheid. Er zullen budgettaire keuzes gemaakt moeten worden. We maken ons geen illusies, we verwachten geen staande ovaties, maar we moeten wel proberen consensus te bereiken. Want we gaan voor de systeemwijzigingen!’

Wie is mr. Sieto de Leeuw?
Sieto de Leeuw is Voorzitter van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU). Binnen Platform Toekomst van Arbeid is hij voorzitter van de stuurgroep van het platform.
Nevenfuncties: Ondernemerslid van de SER, Lid Dagelijks Bestuur VNO-NCW, Voorzitter Commissie Arbeidsmarktpolitiek VNO-NCW, Lid Commissie Voorbereiding Arbeidsvoorwaarden Beraad VNO-NCW, Bestuurslid Stichting Naleving cao voor Uitzendkrachten, Lid Raad van Advies bij het College voor de Rechten van de Mens en Bestuurslid Stichting Topvrouwen.nl.

Wat heeft het Platform concreet opgeleverd?
‘We zijn gaan kijken naar wat de effecten van de huidige systemen zijn op het individu. Dat was de aanpak in de publicaties tot nu toe. Eerst maar eens inventariseren. Want als het om mensen gaat, dan heb je het ook over kinderen, jongeren, mensen die nog niet werken of niet meer werken, vanuit die situatie hebben we gekeken naar wat voor onwenselijke situaties we kunnen beschrijven.
Daarna hebben we nagedacht over wat je kan doen aan die onwenselijke situaties. Dat lukt alleen vanuit een gezamenlijk denkkader. En vandaar dus een zoektocht vanuit de waarde van werk. Want we moeten ook de baten tegen de kosten afwegen. Het mag geen luchtfietserij worden! Dus het moet goed zijn voor zowel werknemer, als werkgever als maatschappij.’

‘We hebben het menselijk kapitaal bekeken vanuit 4 invalshoeken: mentaal, fysiek, sociaal en, wat we noemen, capacitair. Die deelkapitalen, daar zul je nadrukkelijk op moeten insteken, wanneer je gaat werken aan verbetering van het menselijk kapitaal. En dan kun je niet alleen kijken naar de arbeidsmarkt alleen, dan moet je ook kijken naar sociale zekerheid en onderwijs. Het pensioen hebben we overigens bewust buiten beschouwing gelaten, omdat er net een pensioenakkoord lag. Dat denkwerk van tien, twaalf jaar moesten we niet over willen doen.
Vervolgens hebben we vastgesteld wat onwenselijk is. Een kind dat met een ontwikkelachterstand aan het onderwijs begint. Of iemand die op de arbeidsmarkt onder de radar verdwijnt. Of iemand die zo weinig werkt dat er geen ruimte is om zich verder te ontwikkelen. Iemand die nauwelijks kan rondkomen van een baan, ook onwenselijk. Hierover ging de eerste publicatie, ‘Nederland kan beter werken’. De andere publicatie was gericht op de visie, ‘De opwaardering van werk’. Nog een andere publicatie ging over de vraag: wat kunnen we leren van over de grens?

Wat wil het platform bereiken?
‘Doelstelling is dat we met de voorstellen impact gaan hebben op de verkiezingsprogramma’s en een nieuw regeerakkoord. Het is zeker niet de bedoeling om de polder te bekritiseren, wel om te waarderen wat er al tot stand is gebracht én om de vinger te leggen op wat er nog ontbreekt.’

Interview: Erik Heidemann, februari 2020