Investeren in mensen
Concrete voorstellen voor een grotere waarde van werk
Het Platform de Toekomst van Arbeid doet in deze publicatie concrete, veelal doorgerekende voorstellen om de waarde van werk in Nederland te vergroten. Voert het komende kabinet deze voorstellen uit, dan nemen niet alleen de economische groei en de werkgelegenheid toe, maar stijgt ook de welvaart in ruimere zin en maken we de arbeidsmarkt toegankelijker en toekomstbestendiger.
De investeringen die het platform voorstelt kosten de overheid op korte termijn geld, maar verbeteren de overheidsfinanciën op lange termijn. Onze voorstellen, conform de Haagse normen doorgerekend door SEO Economisch Onderzoek, zijn dan ook bedoeld als inspiratie voor de programmacommissies van politieke partijen, en als bouwstenen voor een komend regeerakkoord. De voorstellen van het platform verbeteren Nederland, ongeacht de samenstelling van een toekomstig kabinet.
Het platform, twee jaar geleden gevormd vanuit de ambitie voortgang te boeken bij het hervormen van de arbeidsmarkt, het onderwijs, en de sociale zekerheid, stelt vast dat het tij inmiddels is gekeerd.Minstens drie recente publicaties getuigen van een drang tot hervorming. Dat de regels rond werken (in ruime zin) toe zijn aan fundamentele herziening, is de afgelopen maanden, met kracht van argumenten, bepleit door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in haar rapport Het betere werk; de nieuwe maatschappelijk opdracht. En dezelfde drang om Nederland sterker én rechtvaardiger te maken troffen we aan in het eindrapport van de commissie-Borstlap In wat voor land willen we werken? Naar een nieuw ontwerp voor de regulering van werk. Ook de onderwijssector heeft met het gezamenlijk rapport Toekomst van ons onderwijs een hoopgevende ambitie verwoord. Hoewel we op onderdelen kritisch zijn, hebben we in het platform met instemming kennisgenomen van de hoofdlijnen van deze publicaties.
Wat voegt deze publicatie toe? Concreetheid en maatschappelijk draagvlak. Dit lichten we in dit voorwoord nader toe.
Concreter is beter. De WRR en de commissie- Borstlap analyseren de huidige situatie en geven ondubbelzinnig de richting aan waarin Nederland moet willen veranderen, tot nut van het algemeen. Ons platform deelt zowel de analyse (door De Argumentenfabriek beschreven in Nederland kan beter werken; uitdagingen op en rond de arbeidsmarkt in Nederland, 2018) als de toekomstvisie (De opwaardering van werk; een visie op een beter werkend Nederland, 2019). In deze publicatie gaat het platform een stap verder door voor verschillende kernthema’s concrete voorstellen te doen voor hervorming. De voorstellen gaan over een leven lang ontwikkelen, de spelregels op de arbeidsmarkt, de vormgeving van inkomenszekerheid, de basis van de arbeidsmarkt en ten slotte de goede start van jonge kinderen, de werkenden van morgen. Uitvoering van deze voorstellen brengt een aanlokkelijke toekomst dichterbij, een toekomst waarin werk weer op waarde wordt geschat, zoals geschetst in de visies van de WRR, de commissie-Borstlap en ons platform.
Draagvlak. De commissie-Borstlap presenteerde haar rapport nadrukkelijk als een tussenstap in een gespreks- en besluitvormingsproces. Anderen, zei commissievoorzitter Hans Borstlap bij de presentatie, zijn nu aan zet. De commissie bepleitte de vorming van een ‘maatschappelijke alliantie’ die, onder aanvoering van het kabinet, het stokje zou moeten overnemen. Een alliantie waarin politiek, polder en praktijk hun bijdrage leveren.
Het Platform de Toekomst van Arbeid is al een ‘maatschappelijke alliantie’; een coalitie van publieke en private partijen uit de praktijk, die verbetering voorstaat. Al heeft deze (nog) niet de volle breedte die de commissie-Borstlap voor ogen stond. Als bestuurders en directeuren van de deelnemende organisaties delen we een visie, en staan we met elkaar achter de voorstellen die we in deze publicatie presenteren. Alle leden denken mee op persoonlijke titel. We hebben het algemeen belang voor ogen en stappen daarom over onze eigen deelbelangen heen. We vragen andere maatschappelijke organisaties, die zich in onze visie en onze voorstellen kunnen vinden, zich bij ons aan te sluiten.
En, we roepen politieke partijen op met ons in gesprek te gaan, ter voorbereiding op de verkiezingen van maart volgend jaar.
Het nadenken over de maatregelen die het platform voor ogen staan vond plaats vóór de uitbraak van het corona-virus. Uiteraard hebben we ons de vraag gesteld: verandert corona iets aan de wenselijkheid van de voorgestelde maatregelen? Het antwoord hierop is ondubbelzinnig: nee. Het is en blijft een pakket maatregelen dat Nederland sterker maakt. De vervolgvraag moet luiden: zijn er lessen te leren uit deze crisis, die aanvullende maatregelen wenselijk maken rond leren, werken en verzekeren? We vermoeden van wel, maar de ideeën hierover zijn nog niet uitgekristalliseerd. Hieraan werkt het platform de komende periode verder. We roepen andere maatschappelijke organisaties en politieke partijen op om hun ideeën hierover met ons te delen.
Sieto de Leeuw en Jurriën Koops, ABU
Desirée Curfs en Jan-Jaap de Haan, Cedris
Michiel de Wilde en Peter Brouwer, Goldschmeding Foundation
Paul Oomens en Frank van Hout, MBO Raad
Ria van ’t Klooster en Marcel van Bronswijk, NRTO
Anne Megens, AWVN
Harold Herbert en Antoine Reijnders, Verbond van Verzekeraars
Gijs van Rozendaal, Kindcentra 2020
Aart van der Gaag, Hans Kamps en Fred van Haasteren
De voorstellen rond onderwijs en kinderopvang zijn ontwikkeld in samenwerking met en worden ondersteund door:
Rinda den Besten, PO-Raad
Suzanne Konijnendijk, VNG
Karen Strengers, BMK
Over de voorstellen dachten mee:
Tof Thissen, Rob Witjes en Ellen Jacobs, UWV Werkbedrijf
